Begin oktober kwam het regionale netwerk Zorgcontinuïteit Kennemerland voor het eerst sinds de pandemie weer fysiek bijeen bij GHOR Kennemerland. Doel van de bijeenkomst was gericht te praten over risico’s die de continuïteit van organisaties kunnen bedreigen, zoals extreme wateroverlast en cybersecurity. Aan de bijeenkomst namen deskundigen deel van partnerorganisaties als Heliomare, Kennemerhart, Nieuw Unicum, RIBW K/AM, Rode Kruis Ziekenhuis, SEIN, Sint Jacob, Spaarne Gasthuis, de Viva! Zorggroep en Zorgbalans.

De bijeenkomst werd geopend door Marjolein Somers, Hoofd GHOR Kennemerland. Daarna sprak IrisDaphne Lempens over de grote gevolgen voor de zorg bij extreem veel regen in Zuid-Limburg. Lempens werkt bij Sevagram, een grote organisatie voor ouderenzorg in Zuid-Limburg. In relatief korte tijd, tussen dinsdag 13 juli en donderdagochtend 15 juli 2021, viel er extreem veel regen. Hierdoor trad de Maas buiten haar oevers en steeg het waterpeil in zijrivieren als de Geul, Gulp en Roer heel snel. Voor Sevagram een probleem, want vier van de 22 zorglocaties lagen in Valkenburg, vaak heel dicht bij de anders zo rustige Geul.

Overvallen door de snelheid van het water

‘Als zorgorganisaties in Zuid-Limburg waren we, net als iedereen, overvallen door de snelheid waarmee het water steeg. Daarom moesten in de nacht van woensdag 14 juli op donderdagmorgen 15 juli twee zorglocaties in Valkenburg met spoed worden ontruimd. Pijlsnel, want in no time stond het bruine, door rioolwater vervuilde, kolkende rivierwater in sommige kamers tot matrashoogte en waren bewoners in gevaar. En dat midden in de nacht. Dat betekende dat er in het donker gehandeld moest worden. Uiteindelijk hielp defensie bij de evacuatie van ruim 190 veelal kwetsbare bewoners’, vertelt IrisDaphne Lempens. Er moest veel geïmproviseerd worden in moeilijke omstandigheden. In twee dagen tijd moesten 192 bewoners uit 4 locaties worden geëvacueerd. Bewoners waren ontredderd en het bereiken van hun familieleden kostte veel tijd. Het houden van overzicht wie naar welke locatie werd overgebracht, was daarbij een uitdaging. Ook had het eigen personeel van de zorginstelling zelf te maken met ondergelopen huizen of geëvacueerde familieleden waardoor zij ook minder inzetbaar waren.

Langdurige gevolgen

Toen het water zakte, was er sprake van schade, puin en stank in en rond de zorglocaties. ‘Wie op de 2^e en 3^e verdieping van een getroffen zorglocatie woonde, kon weer snel naar huis. Wie op de begane grond woonde, moest noodgedwongen maanden elders wonen. Ook in de hechte Valkenburgse gemeenschap zijn de gevolgen van de plotselinge wateroverlast nog steeds voelbaar. Zo wonen 170 gezinnen nog steeds niet in hun eigen woonhuis. Omdat er gelukkig geen doden vielen, leek de watersnoodramp in het besef van de rest van Nederland weer snel voorbij. Toch is ook nu goede nazorg belangrijk ’aldus Lempens.

Lessen uit de crisis

IrisDaphne Lempens adviseerde de vertegenwoordigers van de Kennemerlandse zorgorganisaties om je van te voren ook op de meest ondenkbare scenario’s voor te bereiden en de op het eerste gezicht meest onwaarschijnlijke risico’s niet te onderschatten. ‘Crisisfunctionarissen hebben voordeel aan het vooraf gezamenlijk beoefenen van praktische vaardigheden, en mogen vertrouwen op hun gezond verstand. Ook kunnen zorgorganisaties vooraf veel praktische maatregelen nemen, door noodaggregaten niet in de kelder of op de begane grond te plaatsen, want dat maakt je extra kwetsbaar’, aldus Lempens.

Cyber security

Het tweede deel van de bijeenkomst was gewijd aan cyber security. Z-CERT was hiervoor uitgenodigd en nam de aanwezigen mee in de wondere wereld van cyberincidenten en veiligheid en de werkwijze en responsemogelijkheden van Z-CERT. Vanuit de ervaringen van deelnemers met o.a. een hack in de eigen organisatie werd het onderwerp verder uitgediept.

Al met al een zeer leerzame bijeenkomst die door de deelnemers goed werd gewaardeerd. In 2023 zullen door de GHOR nieuwe netwerkbijeenkomsten geïnitieerd worden.

Foto: Sophia Vreugdenhil.