Marc Verhaar is in het dagelijks leven beleidsmedewerker bij het Veiligheidsbureau Kennemerland en bij crisis Hoofd Informatie Geneeskundige Zorg (HIN GZ) voor de GHOR. Tijdens de crisis heeft hij gewerkt aan scenario’s, waarin beschreven staat wat er allemaal op de Veiligheidsregio kan afkomen. Hij blikt terug op wat er tot nu toe is gebeurd.

Hoe begon het voor jou?
‘Vanaf begin maart ben ik fulltime met de crisis bezig. Ik kreeg toen van de Directeur Publieke Gezondheid (DPG) de vraag om een pandemieplan voor Covid-19 te maken. Aan de hand van verschillende thema’s bekeek ik met welke ontwikkelingen we rekening moesten houden en wat de effecten daarvan konden zijn zoals schaarste binnen de zorg en maatschappelijke onrust. Dat was nog niet zo makkelijk; een ongekende crisis bleek ongekende maatregelen te vragen. Half maart kwam de intelligente lockdown. De coronabeheersingsmaatregelen zelf gingen ook weer gepaard met grote effecten op de mens, maatschappij en de zorg. Ik ging aan de slag met het uitwerken van diverse scenario’s voor de GHOR en de multidisciplinaire crisisorganisatie; Operationeel Team (OT) en Regionaal Beleidsteam (RBT).

Wat heb je aan scenario’s?
‘Een scenario helpt de organisatie en onze partners om inzicht te krijgen in wat er op ons af kan komen. Het verhoogt het besef van mogelijke risico’s, waardoor je samen aan de slag kunt om dingen te voorkomen. Ook kun je sneller en effectiever acteren als er daadwerkelijk iets gebeurt. Een goed scenario draagt bij aan een gemeenschappelijk beeld met overwogen gemeenschappelijke aanpak, bijvoorbeeld voor drukte op het strand en demonstraties in de regio. Voordeel is dat de afzonderlijke hulpdiensten daardoor beter zijn voorbereid. In de scenario’s is ook rekening gehouden met de uitval van eigen personeel. Een meevaller voor onze regio is dat de uitval van hulpverleners door ziekte erg laag is gebleven’, vertelt Marc.

Hoe ziet zo’n scenario eruit?
‘Het is een uitwerking van wat kan gebeuren; in tekst en beeld. We hebben geprobeerd visuele verhaallijnen te ontwikkelen, een grafische weergave van de te verwachtte pieken. Ook heb ik voor het Regionaal Beleidsteam een doorkijkje gemaakt, op basis van verschillende scenario’s voor de komende anderhalve jaar. Daarin werd op een vrij hoog abstractieniveau inzichtelijk gemaakt wat de maatschappelijke gevolgen kunnen zijn van verschillende scenario’s. Sindsdien zijn we bezig met het aanpassen van de scenario’s n.a.v. het versoepelen van de corona-maatregelen. Ook zijn er deelscenario’s gemaakt hoe om te gaan met drukte aan de stranden, de binnensteden en demonstraties. Uitgangspunt bij de scenario’s: besmetting(srisico’s) beperken door drukte te voorkomen of beheersbaar houden.’   Visuele weergave van het scenario zorgcapaciteit, begin april 2020.

Visuele weergave van het scenario zorgcapaciteit, begin april 2020.

Wat vind jij tot nu toe kenmerkend voor de coronacrisis?
Marc: ‘De gevolgen van deze crisis zijn ongekend groot. De onverwacht grote golf besmettingen eind februari in Brabant was een harde wake up-call. Tot die tijd leken de risico’s onderschat. Iedereen begreep hoe ernstig het was toen we wegens dreigende overbelasting van de zorg, gevoed door de indringende beelden in China en Italië opschaalden naar GRIP 4. Nu de acute fase voorlopig voorbij lijkt, komt er steeds meer zicht op sociaal maatschappelijke effecten zoals het noodgedwongen en grote isolement voor veel ouderen. Waar we helaas aan vast blijven zitten is de anderhalve meternorm, ook dat is heel ingrijpend.’

Is een tweede golf een onvermijdelijk scenario?
‘Ik hoop van niet. Voorlopig hebben we de zomerse omstandigheden mee. Wel verkeren we nu in een fase, waarin het ontzag voor het virus bij velen afneemt. In de zomerperiode moeten we rekening blijven houden met kleine uitbraken, die beheersbaar zijn zolang mensen met klachten getest blijven worden en de GGD bron- en contactonderzoek uitvoert. Daardoor kunnen we snel ingrijpen. Een worstcase scenario komt in beeld als toch ineens een groot cluster van nieuwe besmettingen optreedt in de regio of wanneer we in Nederland worden geconfronteerd met een tweede golf. Dan moeten we rekening houden met het terugdraaien van bepaalde versoepelingen van maatregelen met alle (maatschappelijke) gevolgen van dien. Vanuit de Veiligheidsregio blijven we de situatie monitoren. Maar voorlopig is deze crisis dan ook niet voorbij’ besluit Marc.